Αραβικές επιδρομές στην Κύπρο

Κάντε κλικ αριστερά για να δείτε μια παρουσίαση του μαθήματος στο PowerPoint 

Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΩΝ ΑΡΑΒΙΚΩΝ ΕΠΙΔΡΟΜΩΝ    7^Ος – 10^Ος αΙ. μ.Χ

• •    Τα αίτια. Οι Άραβες για να επιταχύνουν τις βλέψεις τους για παγκόσμια κυριαρχία έπρεπε να διεκδικήσουν από τους Βυζαντινούς τη ναυτική κυριαρχία. Η Κύπρος θα μπορούσε να βοηθήσει στην πραγματοποίηση αυτού του στόχου και ο Άραβας διοικητής της Συρίας Μοαβία, αποφάσισε να την καταλάβει. Έτσι η Κύπρος δε θα χρησιμοποιείτο ως ορμητήριο από τους Βυζαντινούς και θα μετατρεπόταν σε αραβική ναυτική βάση για επιθέσεις εναντίον των Βυζαντινών εδαφών στη Μ. Ασία. Τα άφθονα ακόμα προϊόντα της θα εφοδίαζαν τον αραβικό στρατό, ενώ η ξυλεία του νησιού θα συνέβαλλε στη ναυπήγηση ισχυρού στόλου.

• •        Το 649 μ.Χ. λοιπόν, ο Μοαβία πολιόρκησε την πρωτεύουσα του νησιού Κωνστάντια και κάλεσε τους κατοίκους της να την παραδώσουν και να ασπασθούν τον ισλαμισμό. Μετά την άρνηση τους να δεχθούν τους όρους του επιτέθηκε εναντίον της πόλης και την κατέλαβε, παρά τη γενναία αντίσταση που προέβαλαν οι πολιορκημένοι. Στη συνέχεια διέτρεξε όλο το νησί καταστρέφοντας, λεηλατώντας, σφάζοντας και συλλαμβάνοντας αιχμαλώτους.

• •        Λίγα χρόνια αργότερα (653/4 μ.Χ.) ο Μοαβία έκανε δεύτερη επιδρομή εναντίον της Κύπρου. Ολόκληρο το νησί καταλήφθηκε και λεηλατήθηκε, οι χριστιανικές εκκλησίες πυρπολήθηκαν ή γκρεμίστηκαν και μεγάλος αριθμός κατοίκων σκοτώθηκε ή αιχμαλωτίστηκε. Όσοι διασώθηκαν κατέφυγαν στα βουνά και στα δάση.

• •        Το 688 9 μ.Χ. επιβλήθηκε στην Κύπρο καθεστώς συγκυριαρχίας μεταξύ Βυζαντινών και Αράβων. Η Κύπρος θα τηρούσε ουδετερότητα σης μεταξύ τους διαμάχες και οι δύο δυνάμεις θα μοιράζονταν τα έσοδα από τους φόρους που πλήρωναν οι κάτοικοι.

•  

• •        Μετοικεσία Κυπρίων. Το 691 μ.Χ. ξεσπά νέος πόλεμος μεταξύ Βυζαντινών και Αράβων και ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός ο Β' για να προστατέψει τους Κυπρίους από την εκδικητική μανία των Αράβων τους μετέφερε στον Ελλήσποντο. Η πόλη που κτίστηκε εκεί ονομάστηκε, προς τιμή του αυτοκράτορα, Νέα Ιουστιανούπολη. Η Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδος επαναβεβαίωσε το αυτοκέφαλο της Κυπριακής Εκκλησίας και πρόσθεσε στον τίτλο του Αρχιεπισκόπου Κύπρου και τον τίτλο του τόπου που μετοίκησαν: "Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου". Μετά την επιστροφή των Κυπρίων στο νησί, στις αρχές του 8ου αιώνα, ο τίτλος διατηρήθηκε αλλά έχει πια μόνο συμβολική αξία.

• •        Συνέπειες. Οι αραβικές επιδρομές συνεχίστηκαν για δυόμιση ακόμα αιώνες και προκάλεσαν τεράστια προβλήματα στους κατοίκους. Η γεωργική παραγωγή περιορίστηκε, το εμπόριο δε διεξαγόταν ομαλά, οι μεγάλες πόλεις καταστράφηκαν, η φορολογία αυξήθηκε, ο αριθμός των κατοίκων μειώθηκε, ενώ ο φόβος και η ανασφάλεια κυριαρχούσε στις καρδιές τους. Η πνευματική και καλλιτεχνική δημιουργία περιορίστηκε. Παρόλα αυτά η θρησκευτική πίστη και το εθνικό φρόνημα του λαού δεν κάμφθηκε.

Το νησί απελευθερώθηκε οριστικά από τους Άραβες το 965 μ.Χ. όταν αυτοκράτορας του Βυζαντίου ήταν ο Νικηφόρος Φωκάς.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1. Ποιος ήταν ο κύριος στόχος της αραβικής πολιτικής και σε ποιο βαθμό η κατάληψη της Κύπρου θα συνέβαλλε στην υλοποίηση του;

2. Τι προέβλεπε το καθεστώς συγκυριαρχίας που επιβλήθηκε μεταξύ Βυζαντινών και Αράβων στην Κύπρο; Γιατί, κατά την άποψη σας, κατέληξαν σ' αυτή τη λύση οι δυο αντίπαλοι;

3. Για ποιο λόγο ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός ο Β' μετέφερε τους Κυπρίους στον Ελλήσποντο; Τι καταδεικνύει η απόφαση του; Γιατί οι Κύπριοι επέστρεψαν στο νησί μετά από λίγα χρόνια;

4. Ποιες ήταν οι συνέπειες των αραβικών επιδρομών στην Κύπρο;

1.Ο κύριος στόχος της αραβικής πολιτικής ήταν η παγκόσμια κυριαρχία . Για να το πετύχουν αυτό  έπρεπε να διεκδικήσουν από τους Βυζαντινούς τη ναυτική κυριαρχία. Η Κύπρος θα μπορούσε να βοηθήσει στην πραγματοποίηση αυτού του στόχου καθώς 

Ø   η Κύπρος δε θα χρησιμοποιείτο ως ορμητήριο από τους Βυζαντινούς

Ø  θα μετατρεπόταν σε αραβική ναυτική βάση για επιθέσεις εναντίον των Βυζαντινών εδαφών στη Μ. Ασία.

Ø   τα άφθονα ακόμα προϊόντα της θα εφοδίαζαν τον αραβικό στρατό,

Ø  ενώ η ξυλεία του νησιού θα συνέβαλλε στη ναυπήγηση ισχυρού στόλου.

2.Το 688 9 μ.Χ. επιβλήθηκε στην Κύπρο καθεστώς συγκυριαρχίας μεταξύ Βυζαντινών και Αράβων. Σύμφωνα με αυτό η Κύπρος θα τηρούσε ουδετερότητα σης μεταξύ τους διαμάχες και οι δύο δυνάμεις θα μοιράζονταν τα έσοδα από τους φόρους που πλήρωναν οι κάτοικοι.

Βυζαντινοί και Άραβες κατέληξαν σ’ αυτήν τη λύση καθώς και οι δυο είχαν εξαντληθεί τόσο οικονομικά όσο και στρατιωτικά από τους συνεχείς πολέμους μεταξύ τους και κατάλαβαν πως μια τέτοια λύση  θα ήταν πολύ πιο συμφέρουσα  από τον πόλεμο για κατάκτηση του νησιού.

3. Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός ο Β' για να προστατέψει τους Κυπρίους από την εκδικητική μανία των Αράβων τους μετέφερε στον Ελλήσποντο. Η απόφαση του καταδεικνύει  τη δύσκολη θέση στην οποία βρισκόταν το Βυζάντιο  , ότι δεν μπορούσε να προστατέψει σημαντικές περιοχές της αυτοκρατορίας, αλλά και μια  επιπολαιότητα καθώς υπήρχε μεγάλος κίνδυνος εξισλαμισμού  του νησιού και να χαθεί για πάντα . Οι Κύπριοι ξαναγύρισαν στο νησί  μετά από λίγα χρόνια καθώς Βυζαντινοί και Άραβες τα ξαναβρήκαν.( Νέα επαναβεβαίωση της συνθήκης του 688 μεταξύ Βυζαντινών και Αράβων το 705)

4. Οι συνέπειες των αραβικών επιδρομών στην Κύπρο ήταν:

Ø  Η γεωργική παραγωγή περιορίστηκε,

Ø  το εμπόριο δε διεξαγόταν ομαλά,

Ø  οι μεγάλες πόλεις καταστράφηκαν,

Ø  η φορολογία αυξήθηκε,

Ø  ο αριθμός των κατοίκων μειώθηκε,

Ø  ο φόβος και η ανασφάλεια κυριαρχούσε στις καρδιές τους.

Ø  Η πνευματική και καλλιτεχνική δημιουργία περιορίστηκε.

Παρόλα αυτά η θρησκευτική πίστη και το εθνικό φρόνημα του λαού δεν κάμφθηκε.

Αντώνης Πηλαβάκης