Νεολιθική εποχήHome Α΄ Γυμνασίου Β΄ Γυμνασίου Η Κυπριακή Τέχνη στην αρχαιότητα

 

Ερωτήσεις

Η ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ

Στη Νεολιθική εποχή ο άνθρωπος καταφέρνει τα εξής:                                                                                 α) εγκαθίσταται μόνιμα σε περιοχές και δημιουργεί οικισμούς,

 

β) γίνεται γεωργός και κτηνοτρόφος,

γ) χρησιμοποιεί την κεραμική.

Το 6500 π.Χ. το κλίμα γίνεται θερμότερο και ο άνθρωπος γίνεται γεωργός σε περιοχές της

Comment: Ο όρος "εύφορη ημισέληνος" χρησιμοποιήθηκε από τον James Henry Breasted για να ορίσει τη γεωγραφική ζώνη, στην οποία πραγματοποιήθηκε η πρωιμότερη μετάβαση από την παλαιολιθική και μεσολιθική οικονομία (κυνήγι, τροφοσυλλογή) στο νεολιθικό τρόπο παραγωγής, δηλαδή στην παραγωγή της τροφής με την άσκηση γεωργίας και κτηνοτροφίας.

 «εύφορης ημισελήνου»,(εγγύς Ανατολή) που περιλαμβάνει τη Μεσοποταμία, την Παλαιστίνη (Χαναάν, Φοινίκη) και την Αίγυπτο, ενώ στη συνέχεια επεκτείνεται στην Αφρική, την Ευρώπη, την Αμερική και την Ασία. Τα πρώτα καλλιεργήσιμα φυτά ήταν τα δημητριακά. Με λειασμένα πέτρινα εργαλεία, όπως το αλέτρι, το δρεπάνι και τη μυλόπετρα που εφευρίσκει, διευκολύνεται στην καλλιέργεια της γης .  Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν νέες τεχνικές, κατασκευάζουν κεραμικά σκεύη για να ψήνουν την τροφή τους και ν' αποθηκεύουν τα περισσεύματα των δημητριακών και υφαίνουν τα ρούχα τους. Διαλέγουν τη μόνιμη εγκατάσταση, γι' αυτό χτίζουν πέτρινα, πλίνθινα ή ξύλινα σπίτια, και δημιουργούνται τα πρώτα χωριά. Εμφανίζονται τεχνίτες, που ανταλλάσσουν τα προϊόντα τους με τα τρόφιμα των γεωργών.

Στην Ελλάδα νεολιθικοί οικισμοί εντοπίζονται το 6500 π.Χ. περίπου στη  Θεσσαλία και τη Μακεδονία (ονομάζονται «τούμπα» και «μαγούλα»

επειδή βρίσκονται σε τεχνητό λοφίσκο), σε σπήλαια και παραλίμνιες περιοχές (Δισπηλιό της Καστοριάς)Στο Δισπηλιό, 7 χιλιόμετρα από την Καστοριά, ανακαλύφθηκε τυχαία ο πρώτος λιμναίος οικισμός του 5000 π.Χ. Οι ανασκαφές που έγιναν μέχρι και το 1992, αλλά και το πιστό αντίγραφο του οικισμού, που δημιουργήθηκε στη συνέχεια από εξειδικευμένους επιστήμονες, πλουτίζουν τις γνώσεις μας για την οργανωμένη ζωή στη λίμνη της Καστοριάς, μεταφέροντάς μας παράλληλα 7000 χρόνια πριν! Τότε, που, μέσα από τα πασσαλόκτιστα σπίτια εντός ή εκτός της λίμνης, ο νεολιθικός άνθρωπος έχτιζε πολιτισμό θεμελιώνοντάς τον πάνω στη λάσπη. Τα σπίτια είναι ξύλινα, στηριζόμενα σε πλατφόρμες, είτε από λάσπη και κλαριά (βόρεια Ελλάδα) είτε πέτρινα (Θεσσαλία, νότια Ελλάδα, νησιά του Αιγαίου).

 

 

Η γεωκτηνοτροφία (ενασχόληση με τη γεωργία και την κτηνοτροφία) αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της οικονομίας στην Ελλάδα κατά τη Νεολιθική εποχή. 

Βάση των καλλιεργειών είναι τα δημητριακά και τα όσπρια, ενώ βάση της κτηνοτροφίας τα αιγοπρόβατα, τα βοοειδή και οι χοίροι. Επίσης, την περίοδο αυτή κατασκευάζονται πρακτικά οικιακά σκεύη, κεραμικά, λίθινα ή οστέινα. Η γη ανήκε, πιθανόν, στην κοινότητα, η οποία πιθανώς φρόντιζε και για τη βοσκή των ζώων, τα κοπάδια των οποίων ήταν μικρά. Ο άνθρωπος ανήκει στην κοινότητα και οι μελέτες σχετικά με την ταφή των νεκρών δείχνουν ότι πιστεύει έντονα σε κάποια θρησκεία.

 

Στην κεραμική παρουσιάζεται εξέλιξη. Οι άνθρωποι πλάθουν πήλινα αγγεία και τα ψήνουν στη φωτιά. Αρχικά ήταν χοντροκομμένα και ακόσμητα, αργότερα όμως διακοσμούνται με σπείρες, μαιάνδρους και άλλα γεωμετρικά σχήματα, με έντονα χρώματα. Τα πήλινα ειδώλια παριστάνουν γυναίκες, συνήθως με παιδί στην αγκαλιά. Σύμφωνα με μελέτες, αυτά συμβολίζουν είτε τη μητέρα θεά είτε τη σημασία της γυναίκας-μητέρας στη συνέχιση της ζωής.