Ταφικά έθιμα

Ταφικά Έθιμα

Οι  νεκροί ενταφιάζονταν σε λάκκους σκαμμένους στο εσωτερικό των κατοικιών. Ο λάκκος του νεκρού γέμιζε με χώμα και καλυπτόταν με επίστρωση πηλού, αποκαθιστώντας μ’ αυτόν τον τρόπο το δάπεδο της οικίας. Οι τάφοι ήταν ατομικοί και οι νεκροί ενταφιάζονταν με το σώμα πλαγιασμένο, συνήθως στη δεξιά πλευρά. Η στάση του σώματος είναι συνεσταλμένη και όπως παρατηρούν οι μελετητές ο βαθμός της συστολής εξαρτιόταν από την ηλικία του νεκρού.

Στους τάφους τοποθετούνταν κτερίσματα ανάλογα με το φύλο του νεκρού. Συχνά τους τάφους τόσο γυναικών όσο και ανδρών, συνόδευαν σπασμένα πέτρινα αγγεία. Άλλο ταφικό έθιμο ήταν η τοποθέτηση πέτρας, ακατέργαστης ή λαξευμένης, πάνω στο σώμα του νεκρού. Μ’ αυτόν τον τρόπο πίστευαν πως εμπόδιζαν την επιστροφή του νεκρού στον κόσμο των ζωντανών.

Πώς έθαβαν τους νεκρούς στην προϊστορική Κύπρο

" Ταφή νεκρού σε συνεσταλμένη στάση από τη Χοιροκοιτία "

Στους νεολιθικούς οικισμούς, όπως π.χ. στη Χοιροκοιτία, οι νεκροί θάβονταν κάτω από το δάπεδο των οικιών σε συνεσταλμένη στάση (με τα πόδια λυγισμένα στο στήθος), σε λακκοειδείς τάφους μαζί με λίθινα κτερίσματα (Αντικείμενα που τοποθετούνται μέσα στον τάφο μαζί με το νεκρό), όπως αγγεία, εργαλεία, όπλα και κοσμήματα. Σε μερικούς όμως οικισμούς, όπως την Καλαβασό Α', τη Σωτήρα, τη Φιλιά και τον Αγ. Επίκτητο, οι νεκροί θάβονταν σε νεκροταφεία και μάλιστα χωρίς κτερίσματα. Συνήθως έβαζαν μια πέτρα πάνω στο σώμα του νεκρού και, πρόσφεραν σ'αυτόν λίθινα κυρίως αγγεία. Παρόλο που η κατασκευή των αγγείων αυτών απαιτούσε πολύ μόχθο, εντούτοις τα πρόσφεραν στους νεκρούς, γιατί πίστευαν ότι, διαφορετικά, ο νεκρός θα επέστρεφε και θα τα διεκδικούσε. Τα έθιμα αυτά μαρτυρούν νεκροφοβία και πίστη στη συνέχιση της ζωής και μετά το θάνατο.

Στη Χοιροκοιτία και στον Απ. Ανδρέα - Κάστρος προσφέρονταν ως κτερίσματα λίθινα αγγεία, συχνότερα σε γυναίκες, παρά σε άντρες. Το έθιμο αυτό συνεχίστηκε στη Χοιροκοιτία και στην κεραμική περίοδο, με τη διαφορά πως τα λίθινα αγγεία βρέθηκαν σκόπιμα σπασμένα κατά την ταφή, γεγονός που υποδηλώνει κάποια ιεροτελεστία και λατρεία των νεκρών. Ίσως μάλιστα να υποδηλώνει ότι η γυναίκα κατείχε σημαντική θέση στη νεολιθική κοινωνία.

Τα ταφικά έθιμα της νεολιθικής Κύπρου παρουσιάζουν ομοιότητες με εκείνα της Ελλάδας και της Ανατολίας της ίδιας εποχής.

Όπως συμπεραίνουμε από τους σκελετούς τάφων της Χοιροκοιτίας,οι κάτοικοι ήταν κοντοί (1,60μ. περίπου οι άντρες και 1,50μ. οι γυναίκες) και πέθαιναν σε ηλικία 25-40 χρόνων.

Στο τέλος της Χαλκολιθικής εποχής διαπιστώνονται στην Καλαβασό - Μοσφίλια νέες κοινωνικές συνήθειες από τον τρόπο ταφής των νεκρών. Εκτός δηλαδή από τους πολλαπλούς τάφους εμφανίζονται και θαλαμοειδείς λαξευτοί που χρησιμοποιούνταν ως τη Ρωμαϊκή περίοδο.

Πηγή: "Ιστορία της Κύπρου - Από τη Νεολιθική μέχρι και τη Ρωμαϊκή εποχή"